Dlaczego godzina ma 60 minut, a nie 100, a dobę dzielimy na 24 godziny?

1. Dlaczego wskazówki zegara poruszają się w prawo, a nie w lewo?
2. Dlaczego tarcza zegara ⌚️ podzielona jest na 12 godzin, a nie 10?
3. Dlaczego doba ma 24 godziny?
4. Dlaczego godzina dzieli się na 60 ⏰, a nie na 100 minut?
5. Dlaczego minutę ⏱ dzielimy się na 60, a nie na 10 albo 100 sekund, a sekundę już na części setne, a nie 60?

Te pytania między innymi padły (nie tylko od Maćka), kiedy ćwiczyliśmy na zajęciach orientację przestrzenną, obroty i skręty zgodnie z ruchem wskazówek zegara i przeciwnie do ruchów zegara i na zajęciach dotyczących czasu.
Maciek pochwalił się w szkole o tym, że jest moją inspiracją i bohaterem moich wpisów. Koledzy postanowili też pytać o różne zagadnienia.

Odpowiedź na te pytania leży w początkach naszej cywilizacji. Trzeba cofnąć się do okresu, gdy ludzie nie mieli żadnych zegarów. Do mierzenia czasu służyły im określenia typu „po wschodzie słońca”, „w południe” albo „przed zachodem”. W „Chłopach” Reymonta, pamiętam było określenie „Słońce już na dwa chłopa – a ty się jeszcze wylegujesz!”. Gdy jednak cywilizacja się rozwinęła i powstały miasta z ich szybkim tempem życia, to takie ogólne określenia przestały wystarczać. Pojawiła się potrzeba bardziej precyzyjnego mierzenia czasu.

Jak wcześniej mierzono czas?

Pierwsze metody określania czasu wynikały z obserwacji ruchu Słońca po niebie. Pionierami w odmierzaniu czasu byli Chińczycy, którzy już w 2500r. p.n.e. wykorzystywali prostą konstrukcję nazywaną GNOMONEM. Proszę nie mylić z GNOMEM, czyli bajkowym stworem przypominającym krasnoludka. Pamiętam, że w czasie ostatnich półkolonii mieliśmy warsztaty edukacyjne dotyczące czasu i przewodnik opowiadał nam o GNOMACH wbitych w ziemię.

Dlaczego wskazówki zegara poruszają się w prawo, a nie w lewo i co to jest gnomon?

Gnomon to pręt wbity w ziemię, wokół którego wyznaczono konkretne godziny. Na półkuli płn musimy ustawić się tak, aby Słońce było za naszymi plecami. Wtedy obserwujemy jak cień porusza się z LEWEJ DO PRAWEJ i właśnie ten ruch wskazówek zachował się w dzisiejszych zegarach.

Dlaczego jest 12 godzin, a nie 10 na tarczy zegara, a doba ma 24 godziny?

Cień w ciągu dnia przesuwał się pokazując, która jest godzina. Niestety metoda ta nie była perfekcyjna. Nie wiedziano, że w zależności od pory roku wskazania były różne. Ok. 3,5 tys. lat temu w starożytnym Egipcie panował system dwunastkowy, a nie dziesiątkowy. Dlatego drogę cienia od wschodu do zachodu słońca podzielono na 12 kawałków. 12 godzin na dzień i 12 godzin na noc dało dobę złożoną z 24 godzin.

Dlaczego godzinę dzielimy na 60, a nie na 100 minut?

Wraz z postępem cywilizacyjnym, rosły potrzeby ludzi dotyczące większej precyzji określania czasu i podziału czasu na mniejsze jednostki. Kolejny wkład mieli Rzymianie. W starożytnym Rzymie koniec i początek nowego dnia następował w południe, a nie o północy – bo bardzo łatwo określić południe!

Panował tam inny system liczenia – sześćdziesiątkowy. Zaczerpnięto go z miary kątów, gdzie każdy stopień w kącie składa się z 60 równych minut, a każda minuta z 60 sekund. Dlatego podzielono godzinę na 60 minut, a minutę na 60 sekund.

Dlaczego minuta dzieli się na 60 sekund, a nie na 10 albo 100 sekund, a sekunda już na części setne, a nie na 60?

Życie toczyło się dalej i potrzeby bycia bardziej precyzyjnym rosły nadal. Kolejne podziały jednostek czasu dokonały się w czasie kiedy nie było już ani systemu dwunastkowego ani sześćdziesiątkowego, tylko obecnie panujący dziesiętny. Dlatego mówimy o dziesiątej, setnej, tysięcznej, a nawet milionowej części sekundy, nie zaś dwunastkowej czy sześćdziesiątkowej.

Patrząc na dzisiejszy zegarek widzimy więc kawał historii i ewolucji systemów liczenia (dwunastkowy, sześćdziesiątkowy i dziesiętny).
• Egipt – ruch wskazówek z lewej do prawej jak cień Słońca, podział tarczy na 12 godzin, 24-godzinna doba
• Rzym – podział godziny na 60 minut i minuty na 60 sekund
• Współczesność – podział sekundy na setne, tysięczne czy wręcz milionowe wg systemu dziesiątkowego i dzięki współczesnej technologii.

Jeżeli uważasz, że to było ciekawe, to daj znać – będzie mi miło.

A jeżeli masz ochotę wrócić do poprzednich wpisów kliknij tutaj lub w zakładkę „Blog”.